شرائط صدقه «و خیرات و نذورات» نمودن در کلام امام حسین ع

صدقه دادن در راه خدا و کمک به مستمندان ، شرائطی دارد که اگر رعایت نشود ، پاداشی نزد پروردگار ندارد.

روزی در خدمت امام حسین(علیه السلام) از عبدالله بن عامر که یکی از سران بنی امیه بود، نامی به میان آمد و برخی در تعریف آن شخص گفتند که - از کارگزاران بنی امیه - بسیار صدقه در راه خدا می دهد و گرسنگان را سیر می کند و عدّه زیادی برده کرده است ، یا به قول هموطان ما برخی به حضرت گفتند که:« عبدالله بن عامر اهل خیرات و نذرات است».

امام حسین (علیه السلام) در جواب مداحان عبدالله بن عامر فرمودند:

   «إنَّما مَثَلُ عَبدِ اللّهِ بنِ عامِرٍ کَمَثَلِ الَّذی یَسرِقُ الحاجَّ ثُمَّ یَتَصَدَّقُ بِما سَرَقَ . وإنَّمَا الصَّدَقَهُ الطَّیِّبَهُ صَدَقَهُ الَّذی عَرِقَ فیها جَبینُهُ ، وَاغبَرَّ فیها وَجهُهُ .»

مَثَل عبداللَّه بن عامر همانند کسی است که از حاجیان و راهیان خانه خدا سرقت کرده و سپس اموال دزدی را صدقه می دهد. ( یعنی همانند سران و رهبران و نامزدهای ریاست جمهوری و نمایند­گی، برای استحمار مردم و به دست رای آنان ، ضمن وعده های سبز دوروغین، برای چند روزی ریاکارانه چون #طالبان ، اهل دین و دیانت هم می شوند و خیرات و نذرات می کنند و به مساجد و مدارس وعده­های کمک می دهند ... بعد از متصدی مقامی که لیاقتش را ندارند ، برای با لیاقت خود شان در پست و مقام مغصوب، با پول های غصبی مردم مظلوم ، راهی حج هم می شوند تا با این گردش و تفریح فریب دهنده ای به ظاهر حج ، چوکی شان را از اعتراض به حق مردم ، بیمه کنند.)

آن گاه افزود: در صورت که صدقه پاک صدقه ای است که انسان از عرق پیشانی و رنج کار ، پولی به دست آورد و آن را در راه خدا هدیه بدهند.

در کتاب گرانسنگ «الاحتجاج» نوشته شیخ طبرسی از محدثان موثق و علمای بزرگ نیمه اول قرن ششم هجری قمری است. در این کتاب ارزشمند مناظره‌های پیامبر(ص) و ائمه و همچنین استدلال‌های برخی از اصحاب ائمه در برابر مخالفان و افراد مختلف و پیروان ادیان غیر اسلامی، نسبت به اصول و فروع دین اسلام و مذهب شیعه اثنی عشری در جلد دوم این کتاب  روایتی زیبا از امام صادق(ع) درباره نیاز به مفسر قرآن و همچنین آثار برداشت نادرست از قرآن کریم آمده است که:

امام صادق(ع) فرمود: شنیدم گروهی کم‌مایه شخصی را بسیار تعظیم کرده، فضایل و کمالاتی را برای او بر می‌شمرند. دوست داشتم او را از نزدیک ـ به نحوی که مرا نشناسد ـ ببینم تا ارزشش را بفهمم.

روزی او را در اجتماع انبوهی دیدم که مردمان نادان بی‌دانش دور او را گرفته بودند. من به صورت ناشناس، کناری ایستادم و به او و مردم نگاه می‌کردم و او می‌کوشید تا خود را از جمع بدر آورد! عاقبت خود را خلاص کرد و من برای انجام خواسته خود او را تعقیب کردم.

وی در دکان نانوایی توقف و نانوا را غافلگیر کرد، دو قرص نان برگرفت و رفت. من از او در شگفت شدم ولی گفتم شاید با نانوا حسابی دارد. آنگاه رفت تا به دکان بقالی رسید. آنجا نیز دو انار دزدید و سخت مواظب بود که بقال نبیند. باز از این منظره تعجب کردم ولی با خود گفتم شاید با بقال معامله و حسابی دارد و اصلا چه حاجتی به دزدی دارد آن هم دزدی دو دانه انار! همچنان او را رها نکردم تا به خرابه‌ای رسید که بیماری در آنجا افتاده بود. دو قرص نان و دو انار را نزد وی گذاشت و از آنجا گذشت.

او از جلو و من از پی رفتیم تا از دروازه شهر گذشتیم. به بیرون شهر که رسیدیم وی را صدا زدم و به او گفتم: مدتی بود نام تو را شنیده و مشتاق دیدار تو بودم و امروز به ملاقات تو رسیدم ولی کارهایی از تو مشاهده کردم که فکر مرا مشغول و نگران ساخته و اینک از آن امور از تو پرسش می‌کنم تا این نگرانی رفع بشود. من تو را دیدم که از نانوایی دو قرص نان دزدیدی. سپس به انار فروشی گذشتی و دو انار هم از او ربودی!

پاسخ داد قبل از هر چیز بگو ببینم کیستی؟ گفتم: مردی از فرزندان آدم و از امت محمد(ص).

گفت: از کدام خانواده‌ای؟ گفتم: از اهل بیت رسول خدا(ع).

گفت: اهل کدام شهری؟ گفتم: مدینه پیامبر.

گفت: نکند تو جعفر بن محمد هستی؟ گفتم: همانم.

گفت: چه فایده! نواده پیامبری که از دین بی‌خبر است و علم جد و پدرت را ترک کرده‌ای، زیرا کاری که در خور مدح است و کننده آن شایسته تمجید و ستایش است جا نداشت که مورد انکار و ناسپاسی قرار بگیرد.

گفتم: جهل من از کجا واضح شد و بی‌خبری من از دین کجاست؟

گفت: همین که خداوند در آیه 160 سوره مبارکه «انعام» می‌فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَهِ فَلا یُجْزى إِلاَّ مِثْلَها؛ کسی که کار نیکی انجام دهد 10 ثواب دارد و کسی که کار بدی انجام بدهد زیاده از همان یک گناه بر او نیست».

من با دزدی کردن دو قرص نان دو گناه کردم، چنانکه با ربودن دو انار دو گناه دیگر انجام دادم. پس روی هم چهار گناه کردم ولی خود از آنها نخوردم بلکه دو انار و دو قرص نان را صدقه دادم و هر یک به مقتضای آیه قرآن 10 حسنه دارد که می‌شود چهل ثواب. بنابراین از یک سو چهار گناه و اما از دیگر سو چهل حسنه به جا آوردم و چهار حسنه، مقابل چهار گناه خارج شود. در نتیجه سی و شش حسنه برای من باقی می‌ماند.

من در جوابش گفتم: مادرت در سوگ تو گریه کند! تو خود جاهل کتاب خدایی! مگر نشنیده‌ای که خداوند بزرگ در آیه 27 سوره مبارکه «مائده» می‌فرماید: «إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ؛ همانا خداوند، عمل خوب را از پرهیزکاران می‌پذیرد و شرط پذیرفته شدن عمل تقوا است»؛ و تو با دزدیدن دو قرص نان دو گناه کردی و با ربودن دو انار دو گناه دیگر، با صدقه دادن آنها نه تنها حسنه‌ای را انجام ندادی بلکه چون بدون رضایت صاحبانش به فقیر دادی چهار گناه دیگر بر آن چهار گناه افزودی.

او همچنان خیره خیره به من نگاه می‌کرد و از [همانند سران و رهبرانِ موسوم به مولوی(مُلّا)] من نپذیرفت، من نیز او را رها کردم و گذاشتم.