اهمیت رفاقت و همنشینی در دعای روز شانزدهم ماه مبارک رمضان

خدمت به خلق و با خدا بودن ملاک اصلحیت

«خدایا کاری کن که من با خوبان موافق باشم، مثلا اگر قرار است برای ریاست جمهوری یا انتخابات مجلس شورای اسلامی  رای گیری کنند، اگر فردی خوب است من با او موافقت کنم و اگر بد است به او رای ندهم  و دنبال باند و باند بازی نباشم و دنبال منافع شخصی خودم نباشم بلکه هر جا رضای خدا را دیدم به او رای بدهم و همیشه به کسی رای بدهیم که اهل نماز شب و اهل خلوت با خدا و در پی خدمت به خلق باشد.» (آیت الله مجتهدی (ره))

وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ
با این افراد رفاقت نکنیم

خدایا کاری کن که من با بدان رفیق نشوم، با اهل دود و دم رفیق نشوم، با سیگاری هم رفیق نشوم، با بستگان که اهل «بِر» نیستند و خلاف کار و حرامخوار هستند رفیق و هم نشین نشوم، مثلاً اگر پسر عموی شما سگ بغل می کند با او رفیق نشو ، حالا چون از ارحام است و صله رحم باید کرد در حد یک تلفن و سلام و احوال پرسی با او رابطه داشته باشید؛ با رَحِم باید سلام و علیک کرد، ولی اگر اهل تقوی نیست با او رفیق نشو. با کسانی که متدین هستند رفیق شو.

با چه کسی مجالست کنیم؟
حواریون از حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) سئوال کردند که با چه کسی مجالست کنیم؟ فرمود:
1. « من یُذَکِّرکُم  اللهُ رُویَتَه » کسی که  نگاه به او شما را به یاد خدا بی اندازد. به دنبال دوستانی باشید که شما را به یاد خدا می اندازند؛ حتی شما حق نداری با هر عالمی رفاقت کنی!
 حدیثی از امام صادق (علیه السلام) وارد شده است  که از  حضرت سوال کردند که آیا حدیث « النَظَرُ اِلی وَجه العالِم عِبادة » [2] درست است؟ حضرت فرمودند؛ درست است اما کلیت ندارد، بعد حضرت قیدی به آن اضافه نمودند که؛ نظر به عالمی عبادت است که « هُو العالمُ الذِی إذا نَظَرت إِلَیهِ ذَکَّرک الآخِرَة » عالمی که وقتی به او نگاه می کنی تو را به یاد خدا بیاندازد « وَ مَن کَان خلافُ ذلک » و اگر عالمی بود که وقتی به او نگاه می کنی تو را به یاد آخرت نمی اندازد « فَالنظُر اِلیه فِتنَة » [3] نظر کردن به او هلاکت است . با عالمی که شما را به شک می اندازد رفیق نشوید.
چند خصلت باید در عالم باشد
در حدیث آمده است با عالمی همنشین شوید که شما را از چند امر به چند امر دعوت کند:
از شک به یقین، از ریاکاری به اخلاص، از رغبت به دنیا به زهد از دنیا [4]
مثل مرحوم شهیدمزاری وقتی در محضر او بودی و او را می دیدی رغبت انسان نسبت به دنیا کم می شد؛ اگر ریاکار بودی خالص می شدی، اگر اهل شک بودی اهل  یقین می شدی.
من از برخی اهل علم شنیده ام که قرار شد مهمان مهم برایش بیاد و به خانواده هم خبر داد. خانواده برای ایشان گفته بوده که پولی بدهد تا گوشت تهیه کنند. شهید می گوید: پول ندارد. خانواده به سامسونیت دلارها ایشاره می کند که پس آن چیست؟ ایشان می فرماید: او مال مجاهدین و کسانی است که خون شان در کف دست شان گرفته دین و ناموس مردم دفاع می کنند، نه من که در قم روی توشک لمیده ام ... همان چیزی که قرار است خودمان بخوریم برای مهمان من بیاوردی. و حتی تا جایی که وضعیت معیشتی ایشان بعد شهادت شهید مزاری بهتر می شود!! چون حمایت «بنیاد شهید» قرار می گیرند.
خاطره
یکی از دوستان می گفت: من برادر دارم کوچکتر از خودم، زرنگتر از خودم، پورتلاشتر از خودم؛ امّا هر وقت کسانی از دوستان و بستگان که از ایران راهی افغانستان می شوند، می آیند پیش من که کسی و کسانی را به آنها معرفی کنم تا در افغانستان نسبت به کارهای اداری و امثال آن با آنها همکاری نمایند. من هم کسانی را از دوستان و آشنایان معرفی می کنم، ولی به هیچ وجه برادرم که نسبت به کارهای اداری کثیف افغانستان خوب وارید است را معرفی نمی توانم !.
به نظر شما چرا ؟
برادرم خیلی آدم خوبی بود، گرچند آگاهی دینی اش خیلی کم بود و هست، ولی آن وقت ها از من دیندارتر بود، امّا الان نه!  چون همنشین آدم بدها شده، بدتر از آن مثل آنها شده! اگر او را معرفی کنم، شاید کاری برای آن دوست و آشنا و فامل انجام بدهد، ولی کار می کند که روی مرا سیاه کند و آن فکر می کند که من با او همدستم که او را به برادرم معرفی کرده و هر دوی ما همدست به «سرکیسه» کردن و چاپیده او هستیم و حتی برخی دوستان و بستگان خواستار معرفی به برادرم می شود، صریحا برحزرش میدارم و تأکید می کنم اگر سراغش رفتی هر چه خوبی و بدی از او دیدی از من نبینی و مرا نه شریک کارهای خوبش کن و شریک کارهای بدش.
آری! برادر دوستم از تغییرات خلقی و اخلاقی ناپسندی که از همکاران و همنشنان بدش بدست آورده فقط به عنوان نمونه و عبرت گیری در حد ایشاره به همین مقدارش اکتفا می کنم، چون بیشتر از آنش را زبان قلم از بیانش شرم می¬دارد. لذا با تأکید اکید به همه به ویژه به جوانان کرارا توصیه می کنم از همنشنی و رفاقت با آدمای بد خودداری و دروی نمایید.
ادامه حدیث
سه ویژگی همنشینی در کلام حضرت عیسی (ع)
از حضرت مسیح سئوال شد که « مَن نُجالس » با چه کسی همنشین شویم؛ حضرت فرمودند:
اول- کسی که دیدن او شما را به یاد خدا می اندازد «مَن یُذَکِّرُکُم الله رؤیَتَه»
دوم- کسی که کلام او بر علم شما بی افزاید « مَن یزید فِی عِلمِکُم مَنِطِقُه»
سوم- کسی که عمل او رغبت شما را نسبت به آخرت زیاد کند « مَن یَرغبکُم فِی الآخره عَمَله » [5] با کسی مجالست کن که یک پله از تو بالاتر است؛ اهل نماز شب و یاد خدا باشد
شعر:
با هر که نشستی و نشد جمع دلت
و ز تو نرهید زحمت آب و گلت
زنهار ز صحبتش گریزان می باش
ور نه نکند روح عزیزان بحلت [6]

رفیق خوب سبب سعادت است
اگر من طلبه شدم بخاطر دوست خوبی بود که داشتم؛ ایشان روزی به من گفتند؛ که برای قرائت قرآن به مجلسی برویم، بعد  مدتی به من گفت که برای نماز جماعت به مسجد خندق آباد برویم و من هم رفتم؛ در آن مسجد آقا سیدی بودند که مشغول تدریس صرف بودند و «ضرب ؛ ضربا» درس می دادند و من هم علاقه مند شدم و در کلاس درس ایشان شرکت می کردم، بعد مدتی به درس شیخ علی اکبر برهان رفتم و یواش یواش ذوق طلبگی پیدا کردم و..  این همه برکات بخاطر رفیق خوب بود.

شعر:
گلی خوشبوی در حمام روزی
رسید از دست محبوبی به دستم
بدو گفتم که مشکی یا عبیری
که از بوی دل آویز تو مستم
بگفتا من گلی ناچیز بودم
و لکن مدتی با گل نشستم
کمال همنشین در من اثر کرد
وگرنه من همان خاکم که هستم [7]
وَ آوِنِی فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلَی (فِی) دَارِ الْقَرَارِ
خدایا مرا با خوبان رفیق کن و به رحمت خودت مرا در بهشتت جای بده!
بالَهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْعَالَمِین
به خدایی خودت قسم که این دعاهای مرا مستجاب کن و در بهشتت جای بده، تازه اگر من را به جهنم بردی با دوری تو چه کنم؟!
امیر المومنین در دعای کمیل خطاب به خداوند می فرمایند: خدایا گیرم که  من به آتشت صبر می کنم، ولی فراق تو را چه کنم!؟ [8]
------------------------------
پی نوشت
[1] - بحارالأنوار ج : 95 ص : 45
اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی لِعَمَلِ الْأَبْرَارِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مُرَافَقَةَ الْأَشْرَارِ وَ آوِنِی بِرَحْمَتِکَ فِی دَارِ الْقَرَارِ بِأُلُوهِیَّتِکَ یَا إِلَهَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ
[2] - قَالَ ص النَّظَرُ إِلَی وَجْهِ الْعَالِمِ عِبَادَةٌ ؛ بحارالأنوار ج : 1 ص : 5
[3] - مجموعةورام ج : 1 ص : 84
النبی ص النظر فی وجوه العلماء عبادة سئل جعفر بن محمد الصادق ع عنه فقال هو العالم الذی إذا نظرت إلیه ذکرک الآخرة و من کان خلاف ذلک فالنظر إلیه فتنة
[4] - بنادر البحار-ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار ترجمه فارسی  120
حضرت موسی بن جعفر (بر ایشان سلام و درود باد) فرموده: نزد هر عالم و دانائی ننشینید مگر عالم و دانشمندی که شما را از پنج چیز به پنج چیز دعوت نموده و بخواند: از شکّ و دو دلی بیقین و باور، و از کبر و سربلندی بتواضع و فروتنی، و از رئاء و خودنمائی باخلاص و پاکدلی و بی خود نمائی، و از دشمنی بنصیحت و اندرز، و از خواهان بودن (دل بستن بدنیا) بپارسائی و پرهیزکاری
[5] - کافی ج : 1 ص : 39
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِیِّ عَنْ شَرِیفِ بْنِ سَابِقٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِی قُرَّةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَتِ الْحَوَارِیُّونَ لِعِیسَی یَا رُوحَ اللَّهِ مَنْ نُجَالِسُ قَالَ مَنْ یُذَکِّرُکُمُ اللَّهَ رُؤْیَتُهُ وَ یَزِیدُ فِی عِلْمِکُمْ مَنْطِقُهُ وَ یُرَغِّبُکُمْ فِی الْآخِرَةِ عَمَلُهُ
[6] - خواجه عبد الله انصاری؛ مواعظ
[7] - گلستان سعدی
[8] - بحارالأنوار ج : 67 ص : 196
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع فِی الدُّعَاءِ الَّذِی عَلَّمَهُ کُمَیْلَ بْنَ زِیَادٍ النَّخَعِیَّ فَلَئِنْ صَیَّرْتَنِی فِی الْعُقُوبَاتِ مَعَ أَعْدَائِکَ وَ جَمَعْتَ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَهْلِ بَلَائِکَ وَ فَرَّقْتَ بَیْنِی وَ بَیْنَ أَحِبَّائِکَ وَ أَوْلِیَائِکَ فَهَبْنِی یَا إِلَهِی وَ سَیِّدِی صَبَرْتُ عَلَی عَذَابِکَ فَکَیْفَ أَصْبِرُ عَلَی فِرَاقِکَ وَ هَبْنِی صَبَرْتُ عَلَی حَرِّ نَارِکَ فَکَیْفَ أَصْبِرُ عَنِ النَّظَرِ إِلَی کَرَامَتِکَ.